موسسه تحقیقاتی آمریکایی: کتاب های درسی ایران تبعیض آمیز است .
آذربایجان اویرنجی حرکاتی : تحقیقی که توسط موسسه آمریکایی "خانه آزادی" درباره محتوای کتاب های درسی ایران صورت گرفته، نتیجه گیری کرده که این کتاب ها نسبت به زنان و اقلیت های دینی و قومی تبعیض آمیز است. بر اساس گزارشی که از نتیجه این تحقیق منتشر شده است، محتوای کتاب های درسی ایران با هدف آموزش تبعیض جنسیتی به دانش آموزان، ایجاد بدبینی به اقلیت های دینی و تحکیم ایدئولوژی دینی حکومت طراحی شده است. این طرح تحقیقاتی بر ۹۵ کتاب درسی در سال تحصیلی ۸۶-۱۳۸۵ انجام شده و شامل تحلیل محتوای ۴۱۲ درس و بررسی یازده هزار صفحه و ۳۱۱۵ عکس و شکل است. این تحقیق به سفارش خانه آزادی در واشنگتن انجام شده است.
به گفته سعید پیوندی استاد جامعه شناسی آموزش و پرورش در دانشگاه "پاریس ۸ " و سرپرست گروه تحقیق، این طرح نخستین بررسی جامع کتاب های درسی ایران در مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان است. آقای پیوندی در گفتگو با دفتر بی بی سی فارسی در واشنگتن گفت نتیجه بررسی های تحلیلی نشان می دهد محتوای کتاب درسی ایران نگرشی تبعیض آمیز به زنان، اقلیت های دینی و قومی و ملیت های غیر ایرانی در خارج از مرزهای این کشور دارد. سعید پیوندی که پیش تر کتابی را درباره اسلامی کردن نظام آموزش وپرورش ایران در فرانسه به چاپ رسانده است، می گوید تحقیقات قبلی بیانگر اهمیت بررسی مصداق های تبعیض و عدم تحمل در کتاب های درسی ایران بود. به گفته آقای پیوندی، تبعیض علیه زنان به طور گسترده ای در این کتاب ها دیده می شود: "کتاب های درسی ایران زنان را عملا به عنوان شهروند درجه دوم معرفی می کند. زنان در این کتاب ها پیش از این که انسان های مستقل اجتماعی باشند، مادر، خواهر، همسر و دختر این مرد و آن مرد هستند. به همین خاطر شخصیت های مهم زنانه در کتاب های درسی ایران کم دیده می شوند و بیشتر شخصیت مطرح در متون درسی و عکس های کتاب ها مرد هستند." سعید پیوندی با انتقاد از آن چه "سانسور علمی و فرهنگی زنان" در کتاب های درسی می نامد، تصویر ارائه شده از زنان در این کتاب ها را با دختران تحصیل کرده امروز ایران منطبق نمی داند.
قومیت ها
یکی دیگر از موارد انتقاد گزارش منتشر شده به وسیله خانه آزادی از محتوای کتاب های درسی ایران به تبعیض علیه اقلیت های دینی و قومی مربوط است. به گفته آقای پیوندی کتاب های درسی بیانگر تنوع قومی و دینی ایران نیستند و شیعه محوری در همه اجزای آنها دیده می شود. سعید پیوندی با اشاره به تلاش کتاب های درسی برای معرفی قومیت های آذری و کرد و سایر اقلیت ها، مشکل اساسی آنها را بی توجهی به فرهنگ و ادبیات اقلیت ها دانسته است. از سوی دیگر به رغم اختصاص کتاب های تعلیمات دینی خاص اقلیت های دینی به رسمیت شناخته شده در ایران، به خاطر مطرح شدن مسائل دینی در سایر کتاب های درسی مانند تاریخ، علوم اجتماعی و ادبیات فارسی، پیروان سایر ادیان در وضع یکسانی با اکثریت شیعه قرار ندارند. آقای پیوندی در این باره می گوید دانش آموزان اقلیت دینی مجبور به خواندن کتاب هایی هستند که بر اساس تاریخ و تفکر شیعه نوشته شده است و حتی گاهی در متن این کتاب ها به اعتقادات آنها توهین می شود. ولی آنها باید این کتاب ها را بخوانند و امتحان دهند.
این در حالی است که بر اساس گزارش منتشر شده، وضع اقلیت های به رسمیت شناخته نشده مانند بهایی ها و فرقه های صوفی از اقلیت های رسمی بدتر است. یکی دیگر از موارد بررسی شده در تحلیل محتوای کتاب های درسی ایران، تحقیق درباره نگرش ارائه شده درباره روابط جهانی و منطقه ای است.
به گفته آقای پیوندی در حالی که کتاب های درسی چهره به نسبت مثبتی را از کشورهای منطقه ترسیم می کنند، روابط جهانی به صورت تقابل کشورهای غربی با کشورهای اسلامی به نمایش در آمده است. او می گوید:"در کتاب های درسی، اسرائیل به صورت شر مطلق ترسیم شده و از کشورهای غربی هم به عنوان حامی آن نام برده شده است. نقشه ای هم که از منطقه در کتاب های درسی چاپ می شود فاقد نام این کشور است و با واقعیت های جهان منطبق نیست." (بی بی سی)
İran hökuməti azərbaycanlıları assimilyasiya etmək istəyir
ABŞ Konqresində ilk dəfə olaraq İranın milli azlıqlarına həsr olunan dinləmələr keçirilib. Dinləmələrdə İran azərbaycanlılarının, bəlucların, ərəblərin, kürdlərin təmsilçiləri iştirak ediblər.
İran azərbaycanlıları adından Azərbaycanlı Məhbusları Müdafiə Assosiasiyasının sədri Faxtə Zamani danışıb. O, deyib ki, İranda azərbaycanlıların sayı yalnız farslardan geri qalır, amma onların uşaqlarına azərbaycanlı adı verməyə də ixtiyarları yoxdur. Ana dilində təhsilə gəlincə, Zamani bildirib ki, İran hökuməti Azərbaycan televiziyası yaradıb, amma həmin televiziya azəri yox, «fazəri» dilində yayımlanır. «Fazəri» deyəndə, Faxtə Zamani çoxlu fars sözlərindən istifadə etməklə azərbaycanca danışanların dilini nəzərdə tutur. Zamaninin dediyinə görə, «fazəri» dilində verilişlər yayımlamaqla hökumət Azərbaycan dilini dəyişmək, fars dilinin dialektinə çevirmək istəyir: «Hökumətin məqsədi azərbaycanlıların assimilyasiyasına nail olmaqdır». Azərbaycanlıların təmsilçisi bildirib ki, İrandakı insan haqları fəallarının təcrübəsi, xaricdə dayağı yoxdur, amma onlar indi də İran rejimi üçün təhlükə hesab olunur.
Dinləmələrdə Konqresin iki üzvü iştirak edib və onlar İrandakı azlıqların haqlarını müdafiə etdiyini deyib. Amma dinləmələrdə məlum olub ki, İranın etnik azlıqlarıyla bağlı cəhdlər maneələrlə üzləşir. Euroasiya.net saytı yazır ki, dinləmələrdə səs-küy qopub, bəzi iranlı amerikalılar qəzəblənib, danışanları separatçılıqda günahlandırıblar. İş o yerə çatıb ki, məsələyə polis müdaxilə etməli olub. Keçmişdə İran Silahlı Qüvvələrinin tərkibində çalışan bir nəfər deyib ki, İran xalqının azərbaycanlı, bəluc, kürd problemi yoxdur. İran xalqının demokratiyaya ehtiyacı var.
Bir başqa iranlı amerikalı isə deyib ki, İandakı xalqlar min illərdir bir yerdə yaşayırlar: «Problem İran İslam Respublikasındadır».
Eurasia.net yazır ki, dinləmələr Buş administrasiyasının İranla bağlı strategiyasına istiqamət verə bilər. Dinləmələrdə iştirak edən rəsmilərdən də bəziləri qeyd ediblər ki, İranda rejimi dəyişmək üçün milli azlıqlardan istifadə etmək olar. Belə bir cəhdlərin başladığını göstərən fakt var. Artıq «Azad Avropa – Azadlıq» radiosu məhz İran azərbaycanlıları üçün yayımlanacaq Azərbaycan xidməti yaratmaq istəyir. //Azadlıq Radiosu